Osilaskop
Girişlerine uygulanan elektrik sinyallerinin dalga şekillerini, karakteristiklerini, genliklerini, frekanslarını ve faz ilişkilerini ekranlarında ışıklı çizgiler şeklinde gözle görülebilir hale getiren ölçü aletlerine Osilaskop denir(Şekil). Osilaskoplar elektrik enerjisinin gerçek dalga şeklini gösterirler ve bölümlenmiş ekranları sayesinde akım, gerilim, frekans, faz farkı gibi değerler ölçülebilir. Osilaskoplar tek ışınlı ve çift ışınlı olarak yapılırlar.
ÇALIŞMA PRENSiBi
Osilaskobun girişindeki katot ile hızlandırıcı anot arasınayüksek değerli doğru gerilim uygulanır.’ Bu gerilim, flamanın ısınmasına ve flamanın da oksit kaplanmış katodu endirekt olarak ısıtarak elektron yaymasına neden olur. Elektronlar odaklama elemanları tarafından elektron demeti haline getirildikten sonra hızlandırıcı elektrotlar(anot) ile yüksek hıza çıkarılır. Daha sonra odaklanmış ve hızlandrnlrmş elektron demeti önce düşey saptırma plakaları tarafından aşağı-yukarı saptırılır. Sapmanın yönü plakalara uygulanan gerilimin polaritesi, sapma miktarı ise gerilimin büyüklüğü ile ayarlanır. Buradan çıkan elektron demeti, yatay saptırma plakatan tarafından plakalara uygulanan gerilimin değerine göre sağa-sola saptırılır. Elektron demetinin geçişi sırasında saptırma levhalarına hiç bir gerilim uygulanmaz-
sa veya aynı değerde sabit gerilim uygulanırsa benek, ekranın tam ortasındagörülür.
Yatay veya düşey saptırma levhalarından birisineuygulanan gerılimin pozitifliği artırılırsa, negatif yüklü elektron demeti’pozitif levhaya doğru kayar ve çizginin ekranda, sağa-
sola aşağı-yukarı kayması şeklinde görülür ..Sonuçta hızlandırılmış elektron demeti tüpün iç yüzeyindeki fosfor ekrana çarparak ekranda parlak bir nokta (benek) oluşturur.
SAĞLAMLIK KONTROLÜ
Osilaskopların sağlamlik kontrolü ve bazı laboratuvar deneyleri, kare daıga sinyali ile yapılmaktadır. Bu sinyal, bir sinyal üretecinden (sinyal generatör.ü) sağlanır. Ancak sinyal üretecinin bulunmadığı durumlarda osilaskobun CAL (Calibration) çıkışından test sinyali alınarak kontrol ve deney işlemleri yapılabilir. Osilaskop tarafından üretilen test
sinyali genellikle 0,5 volt kare dalga olup frekansı 1 kHz ‘dir. Aynı zamanda test sinyali İle osilaskop probunun sağlamlıkkontrolü ve X1 – X10 ayar, kontrolü yapılabilir. |